niedziela, 1 marca 2015

Bitwa nad Trebbią

Pod koniec XVIII wieku europejskie mocarstwa usiłowały obalić powstałą w wyniku rewolucji I Republikę Francuską. Strach przed rozprzestrzeniającymi się ideami rewolucyjnymi doprowadził do wielu lat wojny, w której brali udział również Polacy.

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 31. – Cieszyn d. 8. Października. – R. 1853

Po zwycięstwie nad I koalicją antyfrancuską w 1797 roku Napoleon Bonaparte wyruszył z wyprawą do Egiptu. Jego nieobecność postanowiły wykorzystać europejskie mocarstwa zawiązując II koalicję antyfrancuską. W jej skład weszły: Austria, Rosja, Wielka Brytania, Portugalia, Królestwo Neapolu i Imperium Osmańskie. Drugą stroną konfliktu były: Francja, Hiszpania, Dania i Legiony Polskie pod wodzą Jana Henryka Dąbrowskiego.

17 czerwca 1799 roku wojska francuskie pod dowództwem generała Etienne Macdonalda spotkały się nad rzeką Trebbią z armią rosyjsko-austriacką dowodzoną przez feldmarszałka Aleksandra Suworowa. Po trzech dniach walki Francuzi zostali zmuszeniu do ucieczki. Odwrót głównych sił osłaniała 1. Legia Polska generała Dąbrowskiego, która poniosła tym samym ogromne straty. W wyniku tej porażki Napoleon utracił całe północne Włochy.

W późniejszych latach koalicjanci przegrali szereg bitew, a Francuzom udało się wygrać wojnę. 9 lutego 1801 roku podpisano traktat w Lunéville oznaczający faktyczny rozpad II koalicji antyfrancuskiej. W stanie wojny z Francją pozostała tylko Wielka Brytania, która pokój podpisała 25 marca 1802 roku w Amiens.

Aleksander Suworow

Zwycięski dowódca znad Trebbi, Aleksandr Wasiljewicz Suworow, urodził się 24 listopada 1729 roku w Moskwie. Był doskonałym dowódcą i teoretykiem wojskowym, a zarazem uchodził za osobę niezrównoważoną psychicznie (np. miał podobno w zwyczaju osobiście budzić wojsko naśladując koguta). Już od dzieciństwa, u boku ojca generała lejtnanta Wasilija Iwanowicza Suworowa, przygotowywał się do swojej wojskowej służby. Uczył się matematyki, literatury, historii sztuki, astronomii, języków obcych, jeździectwa, strzelectwa, szermierki, taktyki, kartografii, artylerii, sztuki fortyfikacji i historii sztuki wojennej. Brał udział w wojnie siedmioletniej, tłumił konfederację barską i insurekcje kościuszkowską, walczył w wojnach rosyjsko-tureckich, kierował budową umocnień i fortyfikacji w Kubaniu i na Krymie, dowodził wojskami austriacko-rosyjskimi II koalicji antyfrancuskiej. Podczas tej ostatniej, w trakcie tzw. kampanii włoskiej odniósł znaczące zwycięstwa m.in. właśnie nad Trebbią i pod Novi. Za swoje sukcesy we Włoszech został mianowany generalissimusem i księciem italskim. Kampania włoska okazała się również ostatnią w jego życiu kampanią wojenną. Popadł bowiem w niełaskę u cara Pawła I, a wkrótce zmarł w Sankt Petersburgu (18 maja 1800 roku). W czasie swojej służby odniósł ponad 60 zwycięstw i nigdy nie został pokonany.

Tekst pierwotnie ukazał się na Histmag.org

Kościół Wotywny w Wiedniu

Kościół Wotywny w Wiedniu ufundowany został w podzięce za ocalenie życia cesarza Franciszka Józefa. Składki na ten cel płynęły z całego Cesarstwa. Swą wdzięczność okazywali również mieszkańcy okręgu cieszyńskiego.

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 9. – Cieszyn d. 7. Maja. – R. 1853

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 10. – Cieszyn d. 14. Maja. – R. 1853

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 11. – Cieszyn d. 21. Maja. – R. 1853

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 21. – Cieszyn d. 30. Lipca. – R. 1853

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 26. – Cieszyn d. 3. Września. – R. 1853

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 13. – Cieszyn d. 15. Kwietnia. – R. 1854

Przebywając w pałacu w Hofburgu Franciszek Józef miał w zwyczaju regularnie udawać się na spacery wokół starych fortyfikacji. Podczas jednej z takich przechadzek (18 lutego 1853 roku) cesarz został zaatakowany przez dwudziestojednoletniego węgierskiego nacjonalistę Jánosa Libényiego, który napadł cesarza od tyłu i zadał mu cios długim nożem w okolice szyi. Na szczęście ostrze ześlizgnęło się po sztywnym, pokrytym złotem kołnierzyku (mówi się także, że to metalowy guzik odbił ostrze). Cesarz wyszedł z całej sytuacji jedynie z dość mocnym krwawieniem z głębokiej rany. Szybkiej pomocy udzielił mu Joseph Ettenreich a zamachowca powalił i schwytał adiutant cesarza Maximilian Karl Lamoral O'Donnell. Obaj panowie za swoje zasługi zostali sowicie nagrodzeni tytułami i medalami, zostali także honorowymi obywatelami wielu miast Cesarstwa.

W niektórych kręgach krążyła plotka, że zamach był wynikiem romansu cesarza z pewną Węgierką, z którą później Franciszek miał się rozstać, przy okazji szczodrze ją odprawiając. Podobno chciał nawet ułaskawić zamachowca, który, zgodnie z plotką, był członkiem rodziny kochanki. János Libényi podczas przesłuchania przyznał się jednak do prawdziwego powodu ataku.

Po nieudanym zamachu, brat cesarza Ferdynand Maksymilian I wezwał społeczność na całym obszarze Cesarstwa Austro-Węgier do darowizn na rzecz nowego kościoła, który miał być wotum za ocalenie życia Franciszka Józefa.

Kościół Wotywny w Wiedniu został zbudowany w latach 1855–1879. Projekt wyłoniono w konkursie, w którym wzięło udział 75 architektów z Austro-Węgier, Niemiec, Anglii i Francji. Ostatecznie wygrał Heinrich von Ferstel, który był m.in. autorem projektu przebudowy w stylu neogotyckim Kościoła Zbawiciela w Bielsku-Białej. Budowę fundamentów kościoła nadzorował polski inżynier, budowniczy i dyrektor kolei żelaznych Ludwik Wierzbicki. Kamień węgielny położono 24 kwietnia 1856 roku, zaś poświęcenie odbyło się 24 kwietnia 1879 roku, w dzień srebrnego jubileuszu pary królewskiej.

Kościół wzniesiono z białego piaskowca. Ma on typowy kształt gotyckiej katedry: trójnawowa bazylika z transeptem, wielobocznie zamkniętym prezbiterium i dwuwieżową fasadą. Wieże mają wysokość 99 metrów. Do wnętrza prowadzą bogato zdobione portale ozdobione rzeźbami postaci biblijnych i patronów krajów Monarchii Austriackiej oraz scenami Zwiastowania i Zmartwychwstania. Ponad kruchtą umieszczono rozetę. Budowa kościoła była preludium do rozbudowy miasta przy wiedeńskim Ringu. Kościół Wotywny powstawał gdy jeszcze istniały mury miejskie. Z rozkazu Franciszka Józefa rozebrano je, a na ich miejscu powstała jedna z najbardziej reprezentacyjnych ulic Wiednia: Ringstraße.

Kościół Wotywny w Wiedniu w ostatniej dekadzie XIX w. (ze zbiorów Biblioteki Kongresu, domena publiczna).
Tekst pierwotnie ukazał się na Histmag.org