niedziela, 23 lutego 2014

Ida Pfeiffer - pierwsza kobieta odkrywca

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 35. – Cieszyn d. 1. Września. – R. 1855.

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 2. – Cieszyn d. 9. Stycznia. – R. 1858.

Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu.
Ner. 46. – Cieszyn d. 13. Listopada. – R. 1858.

Ida Pfeiffer urodziła się 14 października 1797 roku w Wiedniu. Była trzecim dzieckiem zamożnego kupca o nazwisku Reyer. Miała pięciu braci, dlatego jako dziecko wolała chłopięca odzież i chłopięce zabawy, lubiła też sport. Otrzymała również wykształcenie jakie zwykle dawano chłopcom. W dzieciństwie czytała dzienniki z podroży i zawsze marzyła o obcych krajach. Gdy miała pięć lat odbyła swoją pierwsza podróż do Palestyny i Egiptu. Na jej wychowanie w chłopięcym stylu pozwalał ojciec, jednak zmarł on w 1806 roku. Wtedy matka Idy przekonała ją do noszenia dziewczęcych ubrań a także do nauki gry na fortepianie.

W 1820 roku zgodziła się na małżeństwo z rozsądku i wyszła za starszego o 24 lata prawnika z Lwowa – Marka Antona Pfeiffera. Została zmuszona do zajmowania się domem i wychowania synów. Pan Pfeiffer został zmuszony do rezygnacji ze swojego stanowiska i trudno było mu znaleźć nową pracę, przez co jego rodzina popadła w kłopoty finansowe. Ida w tym czasie dawała lekcje rysunku i muzyki. Sytuacja finansowa rodziny poprawiła się dopiero po śmierci pani Reyer, po której Ida otrzymała spadek. W 1838 roku zmarł Mark Anton, a niedługo potem jej synowie usamodzielnili się. Ida wreszcie mogła spełnić swoje marzenia z dzieciństwa i wyruszyć w podróż dookoła świata.

Pierwszą swoja podróż odbyła w 1842 roku. Ruszyła wzdłuż Dunaju do Morza Czarnego, następnie do Istambuły, Palestyny i Egiptu. Do Wiednia wracała przez Włochy. Sprawozdanie z tej podróży opublikowała w dwutomowej książce „Reise einer Wienerin in das Heilige Land” („Podróż kobiety z Wiednia do Ziemi Świętej”). W 1845 roku odbyła podróż do Skandynawii i Islandii, po której wydała książkę „Reise nach dem skandinavischen Norden und der Insel Island” (Podróż do skandynawskiej północy i wyspy Islandii). Pieniądze ze sprzedaży książek pozwoliły jej na kolejne podróże.

Już w 1846 roku wyruszyła na następną wyprawę, tym razem dookoła świata. Odwiedziła Brazylię, Chile i inne kraje Ameryki Południowej, Tahiti, Chiny, Indie, Persję, Azję Mniejszą, Grecję. Do Wiednia powróciła w 1848 roku, gdzie wydała kolejną książkę: „Eine Frau fährt um die Welt” (Kobieta podróżuje po świecie).

Druga jej podróż dookoła świata rozpoczęła się w 1851 roku. Wyjechała najpierw do Anglii, a następnie do RPA, skąd zamierzała rozpocząć badanie wnętrza Afryki. Okazało się to jednak niewykonalne. Wyruszyła więc na Archipelag Malajski, Wyspy Sundajskie i Moluki. Na Borneo odwiedziła i opisała lud Dajaków, a na Sumatrze (jako jedna z pierwszych badaczy) opisała lud Bataków. Następnie, po wizycie w Australii, udała się do Kalifornii, Oregonu, Peru, Ekwadoru i Nowej Gwinei, a następnie znowu w kierunku północnym aż do Wielkich Jezior. Po powrocie do domu w 1854 roku opublikowała książkę „Meine zweite Weltreise” (Moja druga podróż dookoła świata).

W maju 1857 roku rozpoczęła zwiedzanie Madagaskaru. Wdała się jednak w spisek przeciwko królowej Ravalonie I Okrutnej i w lipcu razem z wszystkimi Europejczykami przebywającymi na wyspie została z niej wydalona. Na Madagaskarze Ida zachorowała i podupadła na zdrowiu. Zmarła 28 października 1858 roku w Wiedniu (najprawdopodobniej na raka lub malarię). Ostatnia książka Idy została wydana przez jej syna Oskara w 1861 roku pod tytułem „Reise nach Madagascar” (Podróż na Madagaskar). Do książki dołączono biografię podróżniczki.

Ida Pfeiffer była członkiem towarzystw geograficznych w Berlinie i Paryżu. Z powodu płci nie mogła zostać członkiem londyńskiego Royal Geographical Society. Była jedną z pierwszych kobiet odkrywców, jej książki przetłumaczono na kilka języków. Jej zapiski okazały się przydatne wielu badaczom, m.in. etnologom, ponieważ opisywała obce kultury, ich styl życia. Ze swoich podróży przywiozła tysiące roślin, minerałów i zabytków, które obecnie prezentowane są w Muzeum Historii Naturalnej i Muzeum Etnologii w Wiedniu.

piątek, 7 lutego 2014

IV Zimowe Igrzyska Olimpijskie. Garmisch-Partenkirchen 1936 r.

Dzisiaj w Soczi rozpoczynają się XXII Zimowe Igrzyska Olimpijskie. My jednak cofniemy się w historii o kilkadziesiąt lat i przypomnimy sobie o IV Zimowych Igrzyskach w Garmisch-Partenkirchen.

Gwiazdka Cieszyńska. Czasopismo poświęcone wiadomościom politycznym, nauce, przemysłowi i zabawie.
Rocznik 89. – W Cieszynie, wtorek, 11 lutego 1936. – Nr. 12

Gwiazdka Cieszyńska. Czasopismo poświęcone wiadomościom politycznym, nauce, przemysłowi i zabawie.
Rocznik 89. – W Cieszynie, piątek, 14 lutego 1936. – Nr. 13

Gwiazdka Cieszyńska. Czasopismo poświęcone wiadomościom politycznym, nauce, przemysłowi i zabawie.
Rocznik 89. – W Cieszynie, piątek, 21 lutego 1936. – Nr. 15


Gwiazdka Cieszyńska. Czasopismo poświęcone wiadomościom politycznym, nauce, przemysłowi i zabawie.
Rocznik 89. – W Cieszynie, wtorek, 11 lutego 1936. – Nr. 12


IV Zimowe Igrzyska Olimpijskie odbywały się w dniach 6 – 16 lutego 1936 roku, w niemieckim Garmisch-Partenkirchen (Niemcy byli również gospodarzem Letnich Igrzysk Olimpijskich w tym samym roku w Berlinie). Na sześciu obiektach sportowych rozegrano 17 konkurencji w ośmiu dyscyplinach. Swój debiut, jako dyscypliny olimpijskiej, miało narciarstwo alpejskie. Rozegrano również dwie dyscypliny pokazowe: patrol wojskowy (dyscyplinę łącząca biegi narciarskie ze strzelectwem, pierwowzór biathlonu), a także eisstockschießen (niemiecki odpowiednik curlingu). W Igrzyskach udział wzięło 646 zawodników (566 mężczyzn i 80 kobiet) z 28 krajów. Najmłodszym zawodnikiem Igrzysk była Etsuko Inada – japońska łyżwiarka figurowa. Miała 12 lat i wystąpiła w zawodach solistek, w których zajęła 10. Miejsce. Polskę reprezentowało 20 zawodników w sześciu dyscyplinach. Nie wywalczyliśmy jednak żadnych medali.

Igrzyska oficjalnie otworzył Adolf Hitler. Ceremonia otwarcia rozpoczęła się 6 lutego o godzinie 11:00. Tego samego dnia rozpoczęły się rywalizacje w poszczególnych dyscyplinach. Pierwszy odbył sie mecz hokeja pomiędzy drużynami grupa A: Polską i Kanadą. Niestety przegraliśmy 1:8. W naszej grupie zmierzyliśmy się jeszcze z Łotwą (wygrana 9:2) i Austrią (przegrana 1:2). Najlepszym, polskim zawodnikiem Igrzysk był Stanisław Marusarz, który uzyskał pierwsze punkty olimpijskie zdobyte przez Polaka na zimowych igrzyskach. W skokach narciarskich zajął 5. miejsce. Skokami 73,0 i 75,5 m uzyskał notę 221,6 pkt. (zwycięzca, Norweg Ruud Birger skoczył na odległość 75 i 74,5 m i zakończył zawody z notą 232,0 pkt.). W kombinacji norweskiej nasz zawodnik w skokach osiągnął odległości 51,0 i 50,0 m (zajmując 3. miejsce), a w biegu na 18 km uzyskał czas 1:25:27 (18. miejsce). Łącznie z notą 393,3 pkt. zajął 7. miejsce. Zwycięzca Norweg Oddbjörn Hagen zdobył 430,3 pkt.

Stanisław Marusarz

Do trzynastego kilometra biegu czułem się nadspodziewanie dobrze, gdybym wytrzymał tempo, zająłbym niewątpliwie jedno z czołowych miejsc. Niestety, choroba zrobiła swoje. Nagle zasłabłem przy podejściu i ostatnie pięć kilometrów przebyłem resztkami sił zajmując w rezultacie osiemnaste miejsce. (...) W konkursie skoków do kombinacji zająłem trzecie miejsce, zostawiając za sobą czołowych zawodników, austriackich i szwajcarskich. Był to wielki sukces. Gdyby nie osłabienie pochorobowe, prawdopodobnie rozstrzygnąłbym konkurs na swoją korzyść.

Stanisław Marusarz, Na skoczniach Polski i świata, s. 63, 1955 r.

Dobrze zaprezentował się również Bronisław Czech, który był także sztandarowym polskiej reprezentacji i na ceremonii otwarcia niósł biało-czerwoną flagę. Zajął 16. lokatę w kombinacji norweskiej, 20. w kombinacji alpejskiej i 33. w skokach narciarskich (skoki na 62,5 m i 63,5 m, z notą 193,0 pkt.). Brał również udział w sztafecie 4x10 km, która w składzie Bronisław Czech, Marian Woyna Orlewicz, Stanisław Karpiel i Michał Górski zajęła 7. miejsce.

Bronisław Czech

Największą liczbę złotych medali i medali ogółem zdobyli Norwegowie, którzy tym samym po raz trzeci w historii zwyciężyli w klasyfikacji medalowej.

Klasyfikacja państw:
  1. Norwegia: 7 złotych, 5 srebrnych, 3 brązowe
  2. Szwecja: 2 złote, 2 srebrne, 3 brązowe
  3. Niemcy: 3 złote, 3 srebrne
  4. Finlandia: 1 złoty, 2 srebrne, 3 brązowe
  5. Austria: 1 złoty, 1 srebrny, 2 brązowe
  6. USA: 1 złoty, 3 brązowe
  7. Szwajcaria: 1 złoty, 2 srebrne
  8. Wielka Brytania: 1 złoty, 1 srebrny, 1 brązowy
  9. Kanada: 1 srebrny
  10. Francja: 1 brązowy
  11. Węgry: 1 brązowy
Klasyfikacja indywidualna:
  1. Ivar Ballangrud (NOR): 3 złote, 1 srebrny
  2. Oddbjorn Hagen (NOR): 1 złoty, 2 srebrne
  3. Birger Wasenius (FIN): 2 srebrne, 1 brązowy
  4. Ernst Baier (GER): 1 złoty, 1 srebrny
  5. Joseph Beerli (SUI): 1 złoty, 1 srebrny
  6. Erik Larsson (SWE): 1 złoty, 1 brązowy
  7. Fritz Feierabend (SUI): 2 srebrne
  8. Olaf Hoffsbakken (NOR): 2 srebrne
  9. Sverre Brodahl (NOR): 1 srebrny, 1 brązowy
  10. Christl Cranz (GER): 1 złoty

Medale zostały zaprojektowane przez Richarda Kleina z Monachium. Miały średnicę 100 mm i ważyły odpowiednio: złoty 323 g, srebrny 322 g, brązowy 296,5 g. Były to największe i najcięższe medale w historii.

Igrzyska zakończono 16 lutego. Podczas ceremonii zamknięcia IV Zimowych Igrzysk Olimpijskich po raz pierwszy wykorzystano fajerwerki.

Polecam zajrzeć do 1936 Winter Olympics official report, w którym można zobaczyć wiele igrzyskowych planów, zdjęć, szczegółowe wyniki konkurencji, itp.